seriparalelportlar

2.1. Seri ve Paralel Portların Yapısı
Genellikle bilgisayarların çevre donanımlarıyla haberleşmesinde kullanılan seri ve
paralel portlar artık günümüzde bilgisayar anakartlarının üzerinde tümleşik olarak
gelmektedir. PC bilgisayarların üretilmeye başlandığıilk yıllarda PCI veya ISA slotlarına
takılan I/O kartıüzerinde bulunan bu portlar, Pentium işlemciler için üretilen anakartların
üzerinde tümleşik olarak üretilmeye başlamıştır. Yani I/O kartıanakart üzerinde I/O
entegresine dönüşmüştür diyebiliriz. Şekil 2.1.1’ de I/O kartıve günümüz anakartı
gösterilmektedir.


Anakartların bazılarında seri ve paralel port konektörleri ayrıca verilmektedir. Bu
durumda anakartın beraberinde verilen uzatma kablolarıile portun kasaya kullanıcı
tarafından monte edilmesi gerekmektedir. Genellikle AT yapıdaki anakartlarda karşılaşılan
bu durumda kabloların anakart montaj kitapçığına bakılarak ilgili pinlere takılmasından
sonra kasaya vidalanmasıgerekir.

2.1.1. Seri Portun Yapısı
Seri Portta bilgi transferi giden bilgi için tek hat aynışekilde gelen bilgi için de tek hat
üzerinden yapılmaktadır. Bu nedenle seri port çift yönlü [full dubleks] çalışabilen
(bidirectional) bir porttur. Seri haberleşmede bilgi paketleri başlangıç ve bitişbitleriyle
işaretlenerek birbirinin ardısıra gelen sinyallerle gönderilir.
PC bilgisayarlarda seri port haberleşmesi RS232 standardında yapılmaktadır. RS232
standardının sinyal seviyeleri TTL seviyesinden yüksektir. RS 232 sinyallerini TTL
seviyesine dönüştürmek için bilgisayar anakartlarıiçerisinde seviye uygunlaştırıcıentegreler
kullanılmaktadır. Ayrıca UART adıverilen arabirim sayesinde seri gelen bilgiler paralel hale
getirilip bilgisayar anakartıiçerisinde işlenebilir hale gelir. Yine aynışekilde bilgisayardan
gönderilmek istenen paralel bilgi UART vasıtasıyla seri hale dönüştürülür.
Şekil 2.1.1.1’de seri port dişi ve erkek konektörlerinin yapısıgösterilmektedir.
Genelde 9 pinli konektör yapısıseri portlar için kullanılmaktadır. Eski 25 pinlik konektörler
artık kullanılmamaktadır ve bu büyük konektörün büyük olmasından başka hiçbir özelliği
yoktur.


2.1.2. Seri Portun Özellikleri

Seri portta bilgi gönderme işlemi şu şekilde ifade edilebilir. 8 tane öğrencinin tek sıra
halinde dizildiğini ve bu öğrenci grubunun başında ve sonunda birer rehber öğretmenin
olduğunu kabul edelim. Bu grubun gezi için bir yere gittiğini ve güvenlik önlemenin alındığı
bu yerden turnikeden geçerek teker teker içeri girdiklerini düşünelim. Bu grubu izleyen
güvenlik görevlisinin ilk öğretmenin girişiyle grubun geldiğini, son öğretmenin içeriye
girmesiyle de grubun tamamen içeride olduğunu gözlemleyeceğini çok rahat diyebiliriz. İşte
seri port haberleşmesi teker teker 1 ve 0 (var/yok) bilgilerinin iletilmesiyle gerçekleşir.
RS232 standardında eğer bilgi 0 olarak algılandıysa bu bilgi +3V ile +25V arasında
bir değer olabilir. Eğer bilgi 1 olarak algılandıysa bu bilgi -3V ile -25V arasında gerilim
değeri almıştır.
İki cihaz seri haberleşme portu üzerinden haberleştirilmek isteniyorsa birinin bilgi
gönderen ucu diğerinin bilgi alan ucuna çapraz şekilde bağlanmalıve şase (GND) uçları
birleştirilmelidir. Ayrıca iki cihazın seri port hızının belirlendiği boudrate’ inin aynıolması
gerekmektedir. Aksi taktirde alınan verilerde hata meydana gelecektir. Şekil 2.1.2.1’ de seri
port kablosu gösterilmektedir.

Kabloların taşıdığısinyaller aşağıda gösterilmiştir:

1. TaşıyıcıTespit [Carrier Detect] – Modemin çalışan bir telefon hattına takılıp takılmadığınıtespit etmek için kullanılı

2. RX Bilgi Alma [Receive Data] – Gönderilen bilgi sinyallerini almak için kullanılır.

3. TX Bilgi Gönderme[Transmit Data] -Bilgi Sinyali göndermek için kullanılır.

4. Bilgi Terminali Hazır [Data Terminal Ready] – Karşıtarafla anlaşmak için hazır olunduğunu belirtmek için kullanılır.

5. GND Şase-Toprak [Ground] - Toprak

6. Bilgi Gönderme Hazır [Data Set Ready] –Karşıtarafın anlaşmak için hazır olduğunu belirtmek için kullanır.

7. Gönderme İsteği [Request To Send] – Karşıtarafa bilgi gönderilebilirliğin uygunluğunu sormak için kullanılır.

8. Gönderme İsteği Tamam [Clear To Send] – Karşıtarafın bilgi göndermenin uygun olduğunu belirtmek için kullanılır.

9. Zil İşaretçisi [Ring Indicator] – Telefonla modem arandığında çağrısinyali bu hat üzerinden gönderilir.

Seri Portlar PC BIOS yazılım üzerinden 2E8h, 2F8h, 3E8h, 3F8h donanım başlangıç
adreslerinden herhangi ikisine Comm1 veya Comm2 olarak ayarlanabilmektedir.
NOT: Windows işletim sisteminde Donatılar/İletişim kısmında bulunan Hyper
Terminal programıyla seri haberleşme portu kullanılabilmektedir.

2.2. Paralel Portun Yapısı
Paralel portta bilgi 8 bitlik data hattıüzerinden yapılmaktadır.Seri haberleşmenin
aksine paralel haberleşmede iletilmek istenen 8 bitlik veri aynıanda iletilebilmektedir. Seri
portta anlatılan öğretmen öğrenci grubu olayınıtek kapıdan değil de grubun sanki 8 ayrı
kapıdan bir anda geçerek içeri girdiğini düşünerek paralel port için uyarlayabiliriz. Ayrıca
paralel portta Kontrol (Control) ve Durum (Status) sinyallerinin alınıp gönderildiği pinler
bulunmaktadır. 25 pinlik erkek ve dişi konektörle kullanılan paralel portun Şekil 2.2.1.1’de
kabloları gösterilmiştir.

2.2.1.Paralel Portun Özellikleri

SPP, EPP ve ECP olarak 3 farklımodu bulunan 25 pinlik paralel port bidirectional bir
porttur. Tablo2.2.2.1’ de gösterilen EPP modundaki sinyal tablosuna göre 2–9 arasıpinler
tek yönlü (half dubleks) veri aktarımıiçin kullanılmaktadır. Yalnız 18–25 arasıpinler şase
için ayrılmışolmakla beraber istenirse çift yönlü (full dubleks) haberleşme için data hattı
olarak da kullanılabilir. EPP ve ECP’ nin IEEE tarafından standart olarak kabul edilmesine
rağmen bilgisayarlar SPP modunda desteklemektedir. Şekil 2.2.2.1’ de paralel port ve sinyal
kabloları gösterilmiştir.

Paralel portun SPP, ECP, EPP gibi modlarımevcuttur. Bu modlar PC’ lerin BIOS
yazılımıüzerinden değiştirilebilmektedir. Ayrıca veri hattıbaşlangıç adreslerinin 287h veya
387h olarak yapılmasıBIOS üzerinden mümkündür.
SPP( Standart Paralel Port) modu tekyönlü (unidirection) olarak çalışan bir moddur.
Bu mod aynıanda bir yönden bilgi alışverişini (half dubleks) sağlayarak çalışır. Yani aynı
anda hem bilgi alma hem bilgi gönderme işlemi gerçekleştirilemez.
EPP (Enhanced Parallel Port) modu saniyede 500 Kbyte ile 2 Mbyte veri aktarımına
izin verebilmektedir. Bu mod genellikle depolama aygıtlarıiçin kullanılmaktadır. Bu nedenle
herhangi bir depolama (back up) aygıtıparalel porta bağlanacaksa bilgisayarla olan mod
uyuşumuna dikkat edilmesi gerekmektedir. Tablo2.2.2.1’ de EPP modundaki pin sinyal
bilgileri gösterilmektedir.

 | Bugün: 14 | Klik: 20 | Online:  | Ip'niz: 3.141.35.60 |   Paylaş |