anakartnedir

Merhabalar arkadaşlar bu sayfamızda sizlere " Ana Kart Nedir, Yapısı Nasıldır? " sorusunun cevabını vereceğiz.

1.1

Anakart, bir bilgisayarın tüm parçalarını üzerinde barındıran ve bu parçaların
iletişimini sağlayan elektronik devredir. Fiberglastan (sert bir plastik türevi) yapılmış,
üzerinde bakır yolların bulunduğu; genellikle koyu yeşil bir levhadır. Ana kart üzerinde,
mikro işlemci yuvası , bellek, genişleme yuvaları, BIOS , diğer kartlar için genişletme
yuvaları ve diğer yardımcı devreler (sistem saati , kontrol devreleri gibi) yer almaktadır.
Bir PC'nin hangi özelliklere sahip olabileceğini belirleyen en önemli bileşendir. Çünkü
ana kart üzerindeki elektronik bileşenler; bu PC'ye hangi tür işlemciler takılabileceğini,
maksimum bellek kapasitesinin ne kadar olabileceğini, bazı bileşenlerin hangi hızlara
çıkabileceğini, hangi yeni donanım teknolojilerini destekleyebileceğini belirliyor.

1.2 Ana Kartın Çalışması

Ana kartların temel görevi, üzerinde olan birimler ve genişletme yuvalarına takılacak
birimler arasında veri akışını sağlamaktır. Ana kart, insanların sinir sistemi gibi birimlerin
çalışmasını düzenlemek ve kontrol etmekle görevlidir.Resim 1.2 incelendiğinde anakart
üzerindeki tüm birimlerin yonga seti(chipset) adı verilen entegre devrelere bağlı olduğu
gözlenir.Bu entegreler, ana kartın beynidir ve tüm sistemin uyumlu şekilde çalışmasını
sağlar.
İlerleyen konularda detaylarına girilecek olan anakart bileşenleri, veri taşıyıcı
yol(BUS) adı verilen iletken hatlarla veya doğrudan yonga setine bağlıdır. Yonga setlerine
veri aktarılırken, veri üzerinde düzenleme yapılacaksa veya veri bir sıra dahilinde alınacaksa
ara yüz kontrol birimleri kullanılır.Anakart üzerindeki iki temel yonga seti, farklı birimlerin
çalışmasını kontrol eder.Ayrıca sistemin bir düzen içinde çalışmasını sağlayan saat frekansı
sinyali de osilatör devreleri tarafından farklı frekanslarda üretilerek gerekli birimlere giriş
olarak verilir.

1.3 Ana Kartın Bileşenleri

1.3.1.Yonga Seti (Chipset)

Sıs 648 Yonga Seti

Yonga seti (chipset) ana kartın "beynini" oluşturan entegre
devrelerdir. Bunlara bilgisayarın trafik polisleri diyebiliriz: işlemci,
önbellek, sistem veri yolları, çevre birimleri; kısacası PC içindeki her
şey arasındaki veri akışını denetlerler. Veri akışı, PC'nin pekçok
parçasının işlemesi ve performansı açısından çok önemli olduğundan,
yonga seti de PC'nizin kalitesi, özellikleri ve hızı üzerinde en önemli
etkiye sahip birkaç bileşenden biridir.

Eski sistemlerde PC' nin farklı bileşen ve işlevlerini, çok sayıda yonga denetlerdi. Yeni sistemlerde hem maliyeti düşürmek hem tasarımı basitleştirmek hem de daha iyi uyumluluk sağlamak için bu yongalar, tek bir yonga seti olarak düzenlendi. Günümüzde en yaygın yonga seti Intel ve AMD tarafından üretilmektedir.Bu firmalar sadece kendi mikroişlemcilerine uygun yonga seti üretmektedirler. Silicon Integrated Systems (SiS), Acer Labs Inc. (ALI), VIA gibi üretici firmaların da geliştirdiği popüler yonga setleri vardır. Chipset’lerdeki gelişmeler işlemcilerdeki gelişmelere paralel olarak ilerlemektedir. Yeni bir RAM ya da veri yolu teknolojisi geliştirildiği zaman bunu işlemciye aktaracak olan Chipsetler de geliştirilir.

1.3.2.Veri Yolları (BUS)

Ana kart üzerindeki bileşenlerin birbirleriyle etkileşimde bulunmasını sağlarlar. Veri yolları geliştirilme sırası ile ISA (Industry Standard Architecture), PCI (Peripheral Componet Interconnect) , AGP (Advanced Graphics Port) ve PCIe (Peripheral Componet Interconnect Express)’dir. Bu veri yolları, aynı zamanda bu yolları ile uyumlu çalışan ek donanım kartlarına slotlar ile bağlanabilir. Böylece veri yolunu kullanarak ek donanım birimi ile iletişim sağlanır. Veri yolları ile sadece datalar taşınmaz. Bu yollar aynı zamanda kontrol sinyallerini ve adres bilgilerini de taşır.Kontrol sinyalleri ile donanım birimlerinin çalışmaları düzenlenirken adres bilgileri ile donanım biriminin kullandığı verilere ulaşım yolu tanımlanmış olur. ISA veri yolu kullanımı tamamen terkedilmiştir.Yeni üretilen ek donanım birimleri PCI veri yolunu destekleyecek şekilde üretilmektedir.Ekran kartları için kullanılan AGP veri yolu ise yerini daha hızlı veri akışı sağlayan PCIe veri yoluna bırakmaktadır.
1.3.2.1. ISA (Industry Standard Architecture)

1984 yılında geliştirilmiş bir bus veri yoludur. Resim 1.5’te uzun ve siyah olarak görüntülenen veri yoludur. 16 adet veri aktarım bitine sahip bu veri yolunun sadece ilk bölümü kullanıldığında 8 bit olarak çalışabilmektedir. Teorik olarak saniyede 8 Megabit transfer yapabilmektedir. Pratikteyse en fazla 1 ya da 2 Megabit hızında çalışabilmektedir. İlk tak-çalıştır(plug-play) standardı 1993 yılında ISA slot üzerinde çalışan kartlar için geliştirilmiştir. Bu veri yolu her seferde 16 bit veri transfer edebildiği için sistemde beklemeye neden olmaktadır.
1.3.2.2. PCI (Peripheral Component Interconnect)
PCI günümüz masaüstü bilgisayarlarında kullanılan en yüksek performansa sahip yol sistemidir. PCI veri yollarının hızı 20 ile 33 MHZ arasındadır. PCI veri yolu şu an günümüz PC'lerin hepsinde bulunmaktadır. Bunun dışında ayrıca Power PC tabanlı bilgisayarlarda kullanılmaktadır. PC’ler 32 bitlik ve 64 bitlik versiyonları ile piyasada bulunmaktadır. Ana kartınızda PCI yuvaları beyaz renktedir. PCI slotları LAN, SCSI, USB ve diğer kartları desteklemektedir. PCI veri yolu tak çalışır desteklidir.
1.3.2.3. PCI Express
PCI Express PCI veri yolunda kullanılan paralel veri iletimi mimarisinin yerine seri çalışan ve noktadan noktaya iletişim mimarisini kullanan bir teknoloji getiriyor. İki PCIe aygıtı bir linkle bağlanıyor ve her bir link, bir ve birden fazla yollar meydana getiriyor. Meydana gelen her yol da iki adet düşük-voltaj değerine sahip oluyor. Bu voltaj diferansiyeli de karşıt yönlerde saniyede 2.5Gb veri taşıyabilen bir sinyal çiftini oluşturuyor. Çiftlerden biri gönderme (transmitting) işini yaparken, diğeri de alma (receiving) işini yapıyor. Bant genişliğini daha da artırmak içinse, oluşturulan yolların birden fazlası paralel bir şekilde (x1, x2, x4, x8, x12, x16 veya x32 yol) iki PCIe aygıtı arasına yerleştirilip her bir yolun ayrı ayrı sahip olduğu bant genişliğinin birleştirilmesi yoluna gidiliyor. İşte örneğin grafik kartları için kullanılan PCI Express x16 veri yolunun anlamı, “16 adet paralel yolun birleştirilerek” bu yolun sağlanması demek. Tahmin edebileceğiniz gibi sistemde en fazla bant genişliğine ihtiyaç duyan veri yolu, grafik kartlarının kullanmak zorunda oldukları veri yolları. Bu önceden AGP iken, şimdi PCI Express x16 hâline gelmiş. Bu da her yönde saniyede 4Gb’lik bir veri akışı demek. Yakın bir gelecekte linklerin sahip olduğu sinyal oranının artırılarak ya da yan yana daha fazla yol konarak daha fazla bant genişliğinin elde edilmesi düşünülüyor.

1.Floppy Bağlantısı

Disket sürücüsünün ana karta bağlanması için kullanılır. Bağlantı yapılırken Floppy kablosunun üzerindeki kırmızı işaretin ana kart üzerindeki bağlantı noktasındaki PIN 1 üzerine gelmesine dikkat edilir.

2.IDE Bağlantısı

Hard disk ve CD sürücülerinin ana karta bağlanması için kullanılır. Bağlantı yapılırken IDE kablosunun üzerindeki kırmızı işaretin ana kart üzerindeki bağlantı noktasındaki PIN 1 üzerine gelmesine dikkat edilir.Bir IDE portuna birden fazla cihaz bağlanacaksa MASTER ve SLAVE cihazlar jumper ayarları ile belirlenmelidir.

3.SATA Konnektörleri

Serial ATA (SATA) birimi ise son zamanlarda hızla yaygınlaşmaktadır. SATA saniyede 150 MB veri akışını desteklemektedir. SATA kabloları çok daha incedir. SATA ara birimini destekleyen bir sabit disk seçilirken, seçilen ana karta da dikkat edilmelidir. Çünkü standart IDE bağlantı noktalarına bağlamak mümkün değildir.

4. Fan Konnektörleri

Soğutucu fanların kablosunun takıldığı konnektörlerdir. 12V’ta 350mA~740mA ya da 1A~2.22A(26.64W)’de çalışmaktadır. Fan kablosunu takmayı unutmamalısınız. Aksi takdirde sistem içinde yetersiz hava akışından dolayı anakart zarar görebilir. CPU fan mikroişlemci için tasarlanmış ve devir kontrolü de bulunan bir türüdür. Kasa üzerindeki diğer fanlar içinde konnektörler bulunur.